Nabiał to produkty, które w swoim składzie zawierają mleko i jego przetwory. Do tej grupy należą sery, twarogi, jogurty, maślanki i kefiry. Nabiał jest bardzo cennym źródłem wapnia, białka, tłuszczy, soli mineralnych oraz witamin: A, B2, B12, D.

Mleko jako źródło białka i wapnia

Nabiał zawiera duże ilości pełnowartościowego białka. Nasze organizmy wykorzystują je do prawidłowego wzrostu i rozwoju. Ponadto enzymy zawarte w białku biorą udział w syntezie hormonów i enzymów, przyspieszają proces gojenia się ran i regeneracji komórek. Z tego względu mleko i przetwory mleczne są szczególnie zalecane dzieciom, kobietom oraz seniorom.

Wapń wpływa na stan naszych kości. Należy pamiętać, że zmiany w układzie kostnym następują przez całe nasze życie, dlatego dostarczanie tego minerału jest niezwykle ważne zarówno w młodym, jak i w starszym wieku. Wapń zawarty mleku i jego przetworach jest bardzo dobrze przyswajany przez organizm. Jego przyswajalność zależy od ilości występującego fosforu, a w przypadku nabiału, stosunek tych dwóch minerałów jest niemal idealny.

Alergie na produkty mleczne

Niestety, nabiał może powodować alergie. Część osób nie toleruje białka, inni są uczuleni na laktozę, czyli cukier zawarty w mleku. Alergie na nabiał najczęściej występują u małych dzieci (do 6 lat). W przypadku alergii należy poszukiwać alternatywnych rozwiązań, produktów, które nie zawierają uczulających składników.

Do najczęstszych objawów alergii na mleko należą biegunki, wymioty, wysypka skórna (egzema lub atopowe zapalenie skóry). Najpoważniejsze skutki uczulenia to atak astmy oskrzelowej oraz wstrząs anafilaktyczny. Oba stany mogą prowadzić nawet do śmierci. Jeśli zaobserwujemy któryś z wymienionych symptomów u siebie, czy u dziecka, należy przeprowadzić testy alergiczne, a w razie potwierdzenia diagnozy, wyeliminować nabiał z diety.

Mleko

Mleko to podstawowy produkt w grupie nabiałów, zawiera wapń, witaminy D, A, witaminy z grupy B oraz minerały. Jest też dostarczycielem cennego białka. Mleko powinny pić osoby zmagające się z chorobami metabolicznymi lub cierpiące na zbyt wysoki cholesterol. Mleko jest cennym produktem, zapobiegającym osteoporozie.

Śmietana

Pierwszym produktem, który można pozyskać z mleka jest śmietanka. Kiedy śmietankę podda się ukwaszeniu, powstaje śmietana. Śmietankę, która ma pozostać w „słodkiej” postaci, poddaje się pasteryzacji w temperaturze 95 stopni Celsjusza. Ten proces przedłuża jej przydatność do spożycia.

Śmietana i śmietanka zawierają od 10 do 36% tłuszczu. Są smacznym dodatkiem do zup, sosów, sałatek, a także do kremów, słodkich mas, czy zabielacz do kawy.

Sery

Sery to produkty niezwykle zróżnicowane. Z mleka wytwarza się twaróg, serki topione, sery żółte i pleśniowe. Sery powstają z wytrąconego tłuszczu i biała. Zróżnicowany sposób i czas dalszej obróbki, prowadzi do powstawania ogromnej ilości gatunków i odmian sera.

Twarogi mają biały kolor, są lekko kwaśne, nie zawierają konserwantów i łatwo ulegają strawieniu.

Sery żółte są dość tłuste, oprócz tłuszczu zawierają też cholesterol, dlatego ilość spożywanego żółtego sera nie powinna dziennie przekraczać dwóch plastrów. Zaletą tych produktów jest duża zawartość wapnia.

Sery topione nie są aż tak bogate w wapń, jak sery żółte, za to zawierają dużo fosforanu. Przypomnijmy, że przyswajanie wapnia jest uzależnione od stosunku ilości wapnia do fosforu, zatem ten drugi minerał jest równie ważny dla układu kostnego, jak wapń. Sery topione są równie tłuste i wysokokaloryczne, co sery żółte.

Napoje mleczne

Kefiry i jogurty są świetną alternatywą dla osób, które nie tolerują laktozy. Bakterie zawarte w napojach mlecznych nie dopuszczają do rozwoju szkodliwych drobnoustrojów, ponadto uodparniają organizm, działają przeciwzapalnie, wzmacniają błonę śluzową, chronią jelita. Spożywanie jogurtów i kefirów wzbogaca organizm w wapń, fosfor, potas, witaminy z grupy B oraz białko. Kefir reguluje przemianę materii. Jest też bardzo przydatny w przypadkach zatruć pokarmowych, zapobiega też rozwojowi bakterii chorobotwórczych.

Bardzo smacznym i wartościowym napojem mlecznym jest mleko zsiadłe. Powstaje przez naturalny proces fermentacji zachodzący w mleku. Zsiadłe mleko ma duży wpływ na budowanie przyjaznej flory bakteryjnej w przewodzie pokarmowym. Podobnie jak inne napoje mleczne, zawiera wapń, a także witaminy z grupy B.

Produktem łatwo strawnym jest maślanka. Powstaje ona na skutek homogenizowania wydzielonego od śmietany płynu. Maślanka jest mniej tłusta, niż mleko. Uodparnia organizm, reguluje perystaltykę jelit, pobudza wydzielanie soków trawiennych.

Mleko kozie – produkt dla alergików

Osoby uczulone na białko mleko krowiego mogą sięgać po mleko kozie. Mleko to jest barwy żółtawej barwy i ma lekko słony smak. To bogactwo soli mineralnych, wapnia, fosforu, potasu, chloru, tłuszczu i białka oraz witaminy A. Mleko kozie nie zawiera niestety tyle kwasu foliowego i witaminy B12, co jego odpowiednik krowi.

Spożywanie mleka koziego chroni przed infekcjami i innymi chorobami. Jego główną zaletą jest jednak możliwość przyjmowania go przez alergików. Mlekiem kozim nie należy karmić niemowląt.

Mleko owcze

Mleko owcze jest bogatsze w białko i tłuszcz, niż mleko krowie. Nie jest to jednak produkt najlepszy w smaku. Najczęściej wykorzystuje się je do wyrobu serów górskich, takich jak oscypek, czy bryndza.